Lot SpaceX DM-2 NASA PPP do ISS

27 maja w ramach lotu SpaceX DM-2 NASA wyśle na orbitę dwóch amerykańskich astronautów. Celem lotu będzie umieszczenie na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) Roberta Behnkena oraz Douglasa Hurleya. Obaj piloci mają na swoim koncie loty STS. Były to loty z użyciem wahadłowców kosmicznych USA, wycofanych ze służby w 2011 roku.

Lot rakiety Dragon 2 wyprodukowanej przez firmę SpaceX Elona Muska odbędzie się z kompleksu startowego 39A w Centrum Kosmicznym Johna F. Kennedy’ego na Florydzie. Start nastąpi zatem z tego samego kompleksu startowego, z którego startowały misje Apollo oraz wahadłowców kosmicznych. Będzie to jednocześnie pierwszy załogowy lot po zakończeniu ostatniej misji amerykańskiego wahadłowca w 2011 roku. Lot na Międzynarodową Stację Kosmiczną stanowi jeden z elementów współpracy polegającej na współpracy NASA z sektorem prywatnym. Horyzont tego wyjątkowego, kosmicznego PPP zakreślony został w dokumencie pt. ,,Partnerstwa publiczno-prywatne na rzecz rozwoju zdolności kosmicznych. Wspieranie wzrostu gospodarczego i misji NASA'' z 2014 roku.

Model PPP bazuje na ścisłej współpracy z inżynierów i specjalistów NASA z przedstawicielami sektora prywatnego w celu opracowania systemów transportu załogi, które mogą bezpiecznie, niezawodnie i co istotnie ekonomicznie przenosić ludzi na niską orbitę okołoziemską, w tym Międzynarodową Stację Kosmiczną. Partnerzy prywatni mają przy tym swobodę projektowania systemu transportu, który w ich ocenie będzie najbardziej efektywny do zrealizowania celów umowy PPP zawartej z NASA. Właścicielami statków kosmicznych pozostają partnerzy prywatni. Obsługują oni również niezbędną infrastrukturę. PPP umożliwia inżynierom NASA wgląd w proces rozwoju technologicznego projektów realizowanych we współpracy z sektorem prywatnym. Partnerzy prywatni zdobywają z kolei dostęp do wiedzy technicznej i zasobów NASA.

Prezentowane przez NASA podejście uwzględnia kluczową dla projektów PPP zasadę win-win. Zarówno podmiot publiczny, w rzeczywistości reprezentujący bardzo szeroko rozumiany interes publiczny, jak i partnerzy prywatni odnieść mają korzyści z nawiązanej współpracy. Korzyści mogą być dużo bardziej dalekosiężne i objąć wiele innych branż jak również przedsiębiorców nawet bardzo słabo powiązanych z eksploracją kosmosu.

Wytyczne Komisji Europejskiej w sprawie stosowania ram dotyczących zamówień publicznych w sytuacji nadzwyczajnej związanej z kryzysem wywołanym epidemią COVID-19 (2020/C 108 I/01)

W dniu 1 kwietnia Komisja Europejska wydała Komunikat w sprawie wytycznych w sprawie stosowania ram dotyczących zamówień publicznych w sytuacji nadzwyczajnej związanej z kryzysem wywołanym epidemią COVID-19 (2020/C 108 I/01). Komisja zwróciła uwagę na fakt, iż epidemia COVID-19 wywołała kryzys zdrowotny, który wymaga zastosowania szybkich i inteligentnych rozwiązań i elastyczności, aby poradzić sobie z ogromnym wzrostem popytu na podobnego rodzaju towary i usługi, w sytuacji gdy niektóre łańcuchy dostaw uległy zakłóceniu.

Warto jednak odnotować zdanie Komisji, zgodnie z którym nabywcy publiczni mogą opierać się na unijnych ramach dotyczących zamówień publicznych, które zapewniają sposoby i środki umożliwiające sprostanie poważnym sytuacjom kryzysowym, takim jak pandemia COVID-19.

Regulacje dotyczące zamówień publicznych w tzw. ,,Tarczy antykryzysowej''

W dniu 31 marca 2020 roku Sejm RP przyjął ustawę o zmianie ustawy z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw. Sejm jednym głosowaniem przyjął 32 z 81 senackich poprawek do ustawy. W drugim głosowaniu odrzucił pozostałych 49.

W tzw. ,,Tarczy antykryzysowej'' przewidziano rozwiązania odnoszące się bezpośrednio do zamówień publicznych w następujących kwestiach:

• art. 15r., 15s., 15t. - zmiana treści umowy w sprawie zamówienia publicznego, 
• art. 6. ust. 2 - wyłączenie BGK, Polskiego Funduszu Rozwoju Spółka Akcyjna lub regionalnych funduszy rozwoju z obowiązku stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych związanych z realizacją: 1) zadań dotyczących obsługi funduszy utworzonych, powierzonych lub przekazanych na podstawie przepisów odrębnych oraz związanych z realizacją programów rządowych lub innych programów realizowanych ze środków publicznych, lub 2) zadań związanych z wykorzystaniem środków pochodzących z takich funduszy – które dotyczą instrumentów wsparcia niezbędnych do przeciwdziałania negatywnym skutkom gospodarczym wystąpienia COVID-19.

Jest to druga szczególna regulacja związana z pandemią wywołaną COVID-19 oddziaływująca na krajowy rynek zamówień publicznych. Pierwszą był art. 6 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID – 19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r., poz. 374).

Zgodnie z jego treścią do zamówień, których przedmiotem są towary lub usługi niezbędne do przeciwdziałania COVID-19, nie stosuje się przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1843), jeżeli zachodzi wysokie prawdopodobieństwo szybkiego i niekontrolowanego rozprzestrzeniania się choroby lub jeżeli wymaga tego ochrona zdrowia publicznego. 

Analizy finansowo-ekonomiczne w projektach PPP. Zagadnienia podstawowe.

Źródła:

• Michał Kania, Partnerstwo publiczno-prywatne: komentarz do ustawy po nowelizacji z 5 lipca 2018 r., Warszawa: Difin, 2018
• A. Aschieri, Non-Financial Benefits: Another Reason to Foster the Promotion of PPPs as a Viable Alternative for Public Service Delivery, EPPPL Nr 4 z 2014
• Ch. Bovis, Efficiency and Effectiveness in Public Sector Management: The Regulation of Public Markets and Public-Private Partnerships and Its Impact on Contemporary Theories of Public Administration, EPPPL Nr 2 z 2013
• J.G. d’Esnon, V. Petetin, Implementation of the Procurement and PPP Legislation in France, EPPPL Nr 1 z 2017
• P. Mielcarz, P. Paszczyk: Inwestycje. Analiza projektów inwestycyjnych w procesie tworzenia wartości przedsiębiorstwa. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa 2013
• R. Pawlicki, J. Śliwa: Analiza i projekcje gospodarki finansowej. Wydawnictwo Difin. Warszawa 2013
• G. Michalski: Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw. Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2010

Kluczowym z punktu widzenia powodzenia realizacji projektu PPP jest jego należyte przygotowanie. W praktyce tylko projekty poprzedzone prawidłową i dogłębną analizą mają szanse na powodzenie w fazie ich realizacji. Analizy powinny obejmować swoim zakresem kwestie: finansowo-ekonomiczne, techniczne, społeczne oraz prawne. Należycie przeprowadzona analiza przedrealizacyjna powinna zatem uwzględniać aspekty ekonomiczno-społeczne, podatkowe, finansowe, w tym tzw. bankowalność projektów PPP, ocenę ryzyk, porównanie korzyści płynących z wykorzystania PPP vs. klasyczne zamówienia publiczne (analizę Value for Money), ocenę sił rynkowych (np. analizę pięciu sił konkurencji M. Portera, analizę SWOT) oraz ocenę wpływu realizacji przedsięwzięcia na środowisko.

Poniższa prezentacja zawiera podstawowe informacje na temat analiz finansowo-ekonomicznych w projektach PPP.

Baza podstawowych aktów prawnych w obszarze Partnerstwa Publiczno-Prywatnego

Źródła:

• Michał Kania, Partnerstwo publiczno-prywatne: komentarz do ustawy po nowelizacji z 5 lipca 2018 r., Warszawa: Difin, 2018
• Uzasadnienie do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym oraz niektórych innych ustaw, Druk 2333

Pierwszą polską ustawą poświęconą w całości regulacji partnerstwa publiczno-prywatnego była ustawa z 28 lipca 2005 roku o partnerstwie publiczno-prywatnym (Dz. U. Nr 169, poz. 1420 ze zm.) Wraz z jej wejściem w życie w spektrum prawnych form działania administracji publicznej pojawiła się nowa forma, jaką była umowa o partnerstwie publiczno-prywatnym. Podstawowym celem wprowadzenia ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym do polskiego porządku prawnego stać się miało pobudzenie inwestycji sektora publicznego na skutek stworzenia optymalnych ram prawnych dla przedsięwzięć publicznych z udziałem partnerów prywatnych w celu realizacji przedsięwzięć przynoszących korzyści dla interesu publicznego. Ustawa miała również służyć usunięciu przeszkód, które powodowały, że przedsięwzięcia służące realizacji zadań publicznych były obarczone dużym ryzykiem dla obydwu stron. Wskazywano ponadto na edukacyjny i informacyjny cel ustawy. Współpraca w celu wykonania zadań publicznych, na podstawie przepisów ustawy, miała wzorem innych krajów zagwarantować sprawność ich realizacji, jak również ich wykonanie na zasadach korzystnych dla podmiotów publicznych, jak i partnerów prywatnych. Z wykorzystaniem partnerstwa publiczno-prywatnego wiązano w Polsce duże oczekiwania, licząc na znaczne zainteresowanie, zarówno ze strony podmiotów publicznych, jak i partnerów prywatnych możliwością zawiązywania zinstytucjonalizowanej współpracy przy realizacji licznych przedsięwzięć, zarówno infrastrukturalnych, jak i usługowych. Partnerstwo publiczno-prywatne nie było jednak w praktyce w ogóle wykorzystywane na podstawie przepisów ustawy z 2005 roku.

Wskazać można kilka przyczyn takiego stanu rzeczy. Jako pierwszą wymienić należy nieprzygotowanie praktyczne podmiotów publicznych do wykorzystywania nowej metody realizacji zadań publicznych. Brak doświadczeń oraz częste niezrozumienie podstaw współpracy w oparciu o partnerstwo publiczno-prywatne skutkowało brakiem podejmowania decyzji o wykorzystaniu omawianej instytucji. Kolejną przyczyną był brak wsparcia podmiotów publicznych przez wyspecjalizowany personel prawno-ekonomiczny w zakresie współpracy opartej na partnerstwie publiczno-prywatnym. Inną przyczyną braku wykorzystywania partnerstwa publiczno-prywatnego były wady legislacyjne ustawy z 2005 roku.

Do głównych wad, błędnie nota bene zaliczano przede wszystkim: brak doprecyzowania kluczowych pojęć, takich jak: zadania publiczne czy też kryteria określające korzyści dla interesu publicznego. Innym poważnym mankamentem wydawał się być brak spójności przepisów zawartych w ustawie. Wskazane mankamenty doprowadziły do podjęcia prac nad zmianą ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym. Nowa ustawa uchwalona została w dniu 19 grudnia 2008 roku i była kilkunastokrotnie nowelizowana. Ostatnia duża nowelizacja miała miejsce w dniu 5 lipca 2018 roku. 

Nowelizacja ustawy jest wynikiem zapowiedzianego w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju z dnia 14 lutego 2017 roku przeglądu prawa w dziedzinie partnerstwa publiczno-prywatnego i jest jednym z działań zaplanowanych w uchwale nr 116/2017 Rady Ministrów z dnia 26 lipca 2017 roku pt. „Polityka rządu w zakresie rozwoju partnerstwa publiczno-prywatnego”. Celem tego działania jest wyeliminowanie niespójności legislacyjnych i wdrożenie usprawnień dla rozwoju PPP w Polsce. Lipcowa nowelizacja ma na celu poprawę otoczenia prawnego partnerstwa publiczno-prywatnego w Polsce. Najważniejsze zmiany przepisów służą wprowadzeniu takich rozwiązań, które – z poszanowaniem istotnych interesów publicznych – umożliwią efektywne przygotowanie i realizację projektów PPP. Przepisy ustawowe nie powinny bowiem ograniczać stosowania tych modeli PPP, które sprawdzają się w realizacji inwestycji prywatnych. 

Partnerstwo publiczno-prywatne regulowane jest obecnie w kilkudziesięciu aktach normatywnych. Podstawowa krajowa regulacja dotycząca problematyki PPP zawarta została w ustawie z dnia 19 grudnia 2008 roku o partnerstwie publiczno-prywatnym, ustawie z dnia 21 października 2016 roku o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi, ustawie z dnia 24 stycznia 2004 roku Prawo zamówień publicznych (od dnia 1 stycznia 2021 roku w ustawie z dnia 11 września 2019 roku Prawo zamówień publicznych) oraz w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny. Ponadto kwestie dotyczące obu modeli (wariantów) PPP, tj. modelu koncesyjnego oraz modelu zamówieniowego uregulowane zostały w Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/23/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania koncesji oraz w Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych.