Wytyczne Komisji Europejskiej w sprawie stosowania ram dotyczących zamówień publicznych w sytuacji nadzwyczajnej związanej z kryzysem wywołanym epidemią COVID-19 (2020/C 108 I/01)
W dniu 1 kwietnia Komisja Europejska wydała Komunikat w sprawie wytycznych w sprawie stosowania ram dotyczących zamówień publicznych w sytuacji nadzwyczajnej związanej z kryzysem wywołanym epidemią COVID-19 (2020/C 108 I/01).
Komisja zwróciła uwagę na fakt, iż epidemia COVID-19 wywołała kryzys zdrowotny, który wymaga zastosowania szybkich i inteligentnych rozwiązań i elastyczności, aby poradzić sobie z ogromnym wzrostem popytu na podobnego rodzaju towary i usługi, w sytuacji gdy niektóre łańcuchy dostaw uległy zakłóceniu. Warto jednak odnotować zdanie Komisji, zgodnie z którym nabywcy publiczni mogą opierać się na unijnych ramach dotyczących zamówień publicznych, które zapewniają sposoby i środki umożliwiające sprostanie poważnym sytuacjom kryzysowym, takim jak pandemia COVID-19.
Rolą zamawiających jest zapewnienie dostępności środków ochrony indywidualnej, takich jak maski i rękawice ochronne, wyrobów medycznych, w szczególności respiratorów, oraz innych środków medycznych, jak również zapewnienie funkcjonowania infrastruktury szpitalnej i informatycznej. Na szczeblu europejskim Komisja wraz z państwami członkowskimi zintensyfikowała już działania, uruchamiając wspólne przetargi na różnego rodzaju środki medyczne. Komisja zachęca do wspólnego udzielania zamówień oraz do korzystania z inicjatyw Komisji na rzecz wspólnych postępowań o udzielenie zamówienia. Warto w tym miejscu wskazać, na sytuację Polski w odniesieniu do jednego z przetargów organizowanego przez Komisję Europejską na maski, rękawiczki, gogle, osłony twarzy i kombinezony.
Komisja wskazała, jakie możliwości i elastyczność są dostępne w oparciu o unijne ramy dotyczące zamówień publicznych na dostawy, usługi i roboty budowlane niezbędne, aby stawić czoła kryzysowi wywołanemu przez pandemię koronawirusa. Zdaniem Komisji nabywcy publiczni mają kilka możliwości, które mogą rozważyć:
Po pierwsze, w pilnych przypadkach mogą skorzystać z możliwości znacznego skrócenia terminów, aby przyspieszyć przebieg postępowań prowadzonych w oparciu o procedurę otwartą lub procedurę ograniczoną. Jeśli wymaga tego pilna konieczność, dyrektywa przewiduje możliwość znacznego skrócenia terminów: w procedurze otwartej termin składania ofert może zostać skrócony do 15 dni w przypadku należycie uzasadnionej pilnej potrzeby, w procedurze ograniczonej termin składania wniosków o dopuszczenie do udziału może zostać skrócony do 15 dni, a termin składania ofert – do 10 dni. Umożliwia to szybkie udzielenie zamówienia. Zastosowanie trybu „przyspieszonego” w procedurze otwartej lub procedurze ograniczonej jest zgodne z zasadami równego traktowania i przejrzystości oraz zapewnia konkurencję nawet w przypadkach pilnej konieczności. W tego rodzaju przypadkach, gdy niewykonalne jest wyznaczenie terminów obowiązujących w normalnych okolicznościach, instytucje zamawiające mogą zgodnie z dyrektywą skrócić terminy mające zastosowanie do otwartej lub ograniczonej procedury udzielania zamówień publicznych.
Po drugie, jeżeli taka elastyczność będzie niewystarczająca, można przewidzieć procedurę negocjacyjną bez uprzedniej publikacji ogłoszenia o zamówieniu. W świetle art. 32 ust. 2 lit. c) dyrektywy instytucje zamawiające mogą udzielać zamówień publicznych w drodze procedury negocjacyjnej bez publikacji, w przypadku gdy w zakresie, w jakim jest to absolutnie niezbędne, jeżeli – ze względu na wystąpienie wyjątkowo pilnej konieczności spowodowanej wydarzeniami, których instytucja zamawiająca nie mogła przewidzieć – terminy przewidziane dla procedury otwartej lub procedury ograniczonej lub procedury konkurencyjnej z negocjacjami nie mogą być dotrzymane. Okoliczności przywoływane w celu uzasadnienia wyjątkowo pilnej konieczności nie mogą być w żadnym wypadku przypisane instytucji zamawiającej. Ostatecznie zdaniem Komisji dopuszczalnym jest bezpośrednie udzielenie zamówienia wybranemu wcześniej podmiotowi gospodarczemu (zamówienia z wolnej ręki), pod warunkiem że podmiot ten jest jako jedyny w stanie zrealizować wymagane dostawy przy ograniczeniach technicznych i czasowych spowodowanych pilną koniecznością. Ponieważ instytucje zamawiające odstępują w tym przypadku od podstawowej zasady Traktatu dotyczącej przejrzystości, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wymaga, aby korzystanie z tej procedury miało nadal charakter wyjątkowy. Wszystkie warunki muszą być spełnione łącznie i należy je interpretować w sposób zawężający (zob. np. sprawy C-275/08 Komisja przeciwko Niemcom oraz C-352/12 Consiglio Nazionale degli Ingegneri). Każda instytucja zamawiająca będzie musiała ocenić, czy warunki zastosowania tego rodzaju „procedury negocjacyjnej bez uprzedniej publikacji” zostały spełnione. Będzie również musiała uzasadnić wybór takiej procedury w indywidualnym sprawozdaniu.
Po trzecie, nabywcy publiczni powinni również rozważyć możliwość znalezienia alternatywnych rozwiązań i nawiązania współpracy z podmiotami rynkowymi. Komisja podkreśla, iż nabywcy publiczni mogą korzystać z innowacyjnych narzędzi cyfrowych w celu wywołania szerokiego zainteresowania podmiotów gospodarczych, które są w stanie zaproponować alternatywne rozwiązania. Przykładowo mogą oni uruchamiać tzw. hackathony (maratony projektowania) służące wypracowaniu nowych koncepcji umożliwiających ponowne wykorzystywanie masek ochronnych po ich dezynfekcji, sposobów skutecznej ochrony personelu medycznego, możliwości wykrywania wirusa w środowisku itp. Nabywcy publiczni mogą również ściślej współpracować z ekosystemami innowacji lub sieciami przedsiębiorców, które mogłyby proponować nowe rozwiązania.
Zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID – 19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r., poz. 374) do zamówień, których przedmiotem są towary lub usługi niezbędne do przeciwdziałania COVID-19, nie stosuje się przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1843), jeżeli zachodzi wysokie prawdopodobieństwo szybkiego i niekontrolowanego rozprzestrzeniania się choroby lub jeżeli wymaga tego ochrona zdrowia publicznego. Interpretacja wskazanego przepisu zawarta została w komunikacie Urzędu Zamówień Publicznych https://www.uzp.gov.pl/aktualnosci/Komunikat-w-sprawie-art.-6-tzw.-ustawy-o-COVID-19
Uniwersytet Jerzego Waszyngtona w Waszyngtonie. Seminarium on-line: Emergency Procurement in the COVID-19 Pandemic
Uniwersytet Jerzego Waszyngtona w Waszyngtonie (DC) zaprasza do udziału w webinarium na temat: Emergency Procurement in the COVID-19 Pandemic. Wśród prelegentów: Prof. Bill Kovacic (GW Law), Prof. Simon Evenett (U. of St Gallen/Switzerland).
Więcej informacji, program oraz rejestracja na wydarzenie dostępne na blogu prof. Christophera Yukinsa:
www.publicprocurementinternational.com
Uniwersytet Jerzego Waszyngtona w Waszyngtonie. Seminarium on-line: Public Contracts and the COVID-19 Coronavirus
W dniu 24 marca odbyło się webinarium zorganizowane przez prof. Christophera Yukinsa z Uniwersytetu Georga Waszyngtona w Waszyngtonie (DC), które poświęcone było problemom zamówień publicznych związanym z pandemią COVID-19. Prelegenci, w tym przedstawiciele zamawiających z Włoch wskazywali na aktualne problemy dotyczące dostaw sprzętu medycznego, próby ich rozwiązania oraz wskazówki dla kolejnych państw zmagających się z pandemią.
Szczegółowy program konferencji i jej zapis audiowizualny dostępny jest na stronie:
http://publicprocurementinternational.com/
Uwagi do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19
Stowarzyszenie Prawa Zamówień Publicznych złożyło dzisiaj w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Ministerstwie Rozwoju oraz Urzędzie Zamówień Publicznych pismo zawierające uwagi do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19
Artykuł Michała Wojciechowskiego i Michała Kani na temat przyszłości krajowych zamówień publicznych. Część 3
Zapraszam do zapoznania się z trzecią częścią publikacji na temat zamówień strategicznych, którą miałem przyjemność przygotować wspólnie z mecenasem Michałem Wojciechowskim z kancelarii DZP. W dzisiejszym wydaniu Rzeczpospolitej wskazaliśmy dlaczego naszym zdaniem zamówienia innowacyjne to konieczność dla zamawiających, w szczególności w obliczu obecnej pandemii wywołanej COVID-19.
Zamówienia Publiczne i Partnerstwo Publiczno-Prywatne
Zamówienia publiczne i Partnerstwo Publiczno-Prywatne (PPP) stanowią metody realizacji zadań publicznych, które umożliwiać mają sprostanie wyzwaniom współczesności. Wyzwania te związane są aktualnie z implementacją wyników IV Rewolucji Przemysłowej, przeciwdziałaniem efektom zmian klimatycznych, wspieraniem rozwiązań proinnowacyjnych, uwzględnieniem dynamicznych zmian geostrategicznych. Szczególne znaczenie zamówień publicznych i PPP widoczne jest w działaniach na poziomie miast aspirujących do budowy tzw. ,,Smart Cities - Inteligentnych Miast''. PPP służyć może również jako efektywna metoda wsparcia infrastruktury i usług medycznych w obliczu dzisiejszej pandemii spowodowanej wirusem COVID-19. Rolą naukowców, sektora publicznego oraz prywatnego jest jak najlepsze wykorzystywanie zamówień publicznych oraz PPP w służbie publicznej.
Michał Kania - profesor nadzwyczajny na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, stypendysta Fundacji Fulbrighta na Uniwersytecie Georga Waszyngtona w Waszyngtonie, stypendysta DAAD (Deutscher Akademischer Austauschdienst) na Uniwersytecie Ludwiga Maximiliana w Monachium, Senior Researcher w Centre for Private Governance na Uniwersytecie w Kopenhadze, radca prawny, pełnomocnik Rektora Uniwersytetu Śląskiego ds. partnerstwa publiczno-prywatnego, kierownik Studiów Podyplomowych Administracja i Zarządzanie, pomysłodawca i wykładowca na Studiach Podyplomowych: Zamówienia Publiczne i PPP, pomysłodawca i pierwszy prezes zarządu Fundacji Wsparcie Naukowe PPP, członek Stowarzyszenia Prawa Zamówień Publicznych, wiceprezes Śląskiego Sądu Arbitrażowego. W latach 2017-2018 pełnił funkcję niezależnego eksperta Ministerstwa Technologii i Przedsiębiorczości przy opracowaniu koncepcji reformy Prawa zamówień publicznych. Michał Kania jest autorem ponad 100 publikacji z zakresu zamówień publicznych, partnerstwa publiczno-prywatnego oraz umów koncesji na roboty budowlane lub usługi publikacje prelegentem na krajowych i międzynarodowych konferencjach poświęconych problematyce zamówień publicznych oraz partnerstwa publiczno-prywatnego. Od 2005 roku współpracuje z katowickimi i warszawskimi kancelariami prawnymi. W swojej działalności naukowej i praktyce zajmuje się głównie problematyką realizacji inwestycji publicznych.